Yapı Sektörü için Stratejik Araştırma Gündemine Doğru: Türkiye Yapı Teknoloji Platformu Konferansı Ankara’da Toplandı

6 Haziran 2007

Türkiye yapı sektöründe eksikliği çekilen, sektörün tüm bileşenlerinin biraraya geleceği bir platform oluşturmak, sektör için bir yol haritası çizmek ve kısa / orta / uzun vadeli stratejiler geliştirmek, sektörün hem AB Çerçeve Programları'na katılımını artırmak hem de ulusal kaynakların daha verimli kullanılması için olanakları araştırmak amacıyla Kasım 2006’da kurulan Türkiye Yapı Teknoloji Platformu (TYTP), sektörle tanışma toplantısını 1 Haziran 2007’de Ankara’da TÜBİTAK Feza Gürsey Toplantı Salonu’nda gerçekleştirdi.  

150 kişiyi aşkın katılımcının izlediği konferansta, platform inisiyatifini bir süredir yürüten Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Mimarlar Odası, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Yapı-Endüstri Merkezi’nden konuşmacıların yanısıra, AB Çerçeve Programı Ulusal Koordinasyon Ofisi görevini üstlenen TÜBİTAK, Avrupa Komisyonu, Avrupa Yapı Teknoloji Platformu (ECTP) ve Avrupa Mimarlar Konseyi’nden (ACE) de uzmanlar sunuş yaptılar.

Toplantının açılış konuşmasını yapan Mimarlar Odası Genel Başkanı Bülend Tuna Mimarlar Odası’nın böyle bir platformda yer almasını önemsediklerini ifade ederek, platformu yalnızca teknolojik yeniliklerin geliştirileceği bir ortam olarak görmediklerini, sosyal ve kültürel boyutların da ön planda tutulması gerektiğini ifade etti. Tuna, platformun olası çalışma önceliklerinin “ülkemizin deprem kuşağında yer almasından hareketle yapı detayları ve sistemlerinde deprem koşullarının dikkate alınması”,”yapı üretim süreci ve yapılı çevrenin düzenlenmesinde erişilebilirliğin sağlanması”, “yapılarda çevresel duyarlılık ve enerji verimliliği”, “yapı üretim süreci ve yapı malzemelerinde kalite ve standartlar”, “kültürel mirasın korunarak gelecek kuşaklara aktarılması ve geleneksel yapı teknolojileri”, “inşaatta sağlık ve güvenlik”, “malzeme alanındaki yeniliklerin ve teknolojik gelişmelerin tanıtılması, irdelenmesi ve meslek adamlarına aktarılması”, “tüketici haklarının korunması ve yanlış bilgilendirmelerin önüne geçilmesi” ve “TOKİ gibi devlet tarafından yetkilendirilen uygulamalardaki sorunlar ve bu uygulamaların nitelik ve kalite açısından değerlendirilmesi” gibi konular olabileceğini söyledi.

Yapı-Endüstri Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Doğan Hasol ise, Türkiye yapı sektörünün genel bir profilini çizmesinin ardından, ülkemize diğer ülkelerden inşaat işçisi getirildiği günlerden dünyanın önde gelen yapı sektörlerinden biri haline geldiğimiz bugünlere kadar uzanan çok çeşitli süreçler geçirildiğinin altını çizdi. Platformun toplumsal, kültürel ve çevresel anlamda olumlu sonuçlar doğuracağına dair inancını katılımcılarla paylaştı. Geçmişte yaşanılan 17 Ağustos depremi gibi felaketlerde malzemeden çalmanın değil, asıl bilgiden çalmanın büyük bir yıkım olduğunu aktaran ve araştırmanın önemini vurgulayan Hasol, sektörün geleceğe bakışında küresel faktörlerin de önemli rol oynadığını aktardı. “Dünya ekolojik bir darboğazda. Yarın ne olacağını, su kaynaklarından ne kadar yararlanabileceğimizi bilmiyoruz. Sürdürülebilir bir dünya için AR-GE çalışmalarına hız vermeliyiz. Bu platformun da ülkemizde varolan araştırma-geliştirme altyapısına katkıda bulunacağına inanıyorum” şeklinde konuştu. Türkiye’nin hızla büyüyen nüfusuna bakıldığında sürekli inşa etmek zorunda olan bir ülke olduğuna dikkat çeken Hasol, inşaatlarda hatalı yer seçimi, planlama eksikliği, çarpık yapılaşma gibi dikkat edilmesi gereken konuların ele alınmasını ve yeşil mimarlık ilkelerinin benimsenerek sürece başlanması gerektiğini vurguladı.

TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Ömer Anlağan, Türkiye’nin en çok ihracat yapılan 5 sektörünü belirleyerek, metal, elektrik-elektronik, tekstil, otomotiv ve denizcilik sektörlerinde teknoloji platformları kurulmasını teşvik eden etkinliklerine değindi. Anlağan, kurulan bu platformların ülkedeki rekabet gücünün artırılması açısından hayati önem taşıdığını belirtti. Geçtiğimiz yıllarda TÜBİTAK tarafından gerçekleştirilen Vizyon 2023 programının Bilim ve Teknik Yüksek Kurulu’nca takip edildiğini belirten Anlağan, TYTP’nin bu anlamda son derece faydalı olacağını ifade etti. Anlağan, AB çerçeve programlarının üniversitelerde hareket ve ekonomide gelişme sağladığını vurguladı.

Platformun kurucu ortaklarından Orta Doğu Teknik Üniversitesi adına konuşan Mimarlık Fakültesi Dekanı Haluk Pamir, platformun akademik ve iş çevrelerinin buluşması açısından önemine değindi. Türkiye yapı sektöründe kullanıcı-üretici ilişkisinin Avrupa Birliği ülkelerine göre çok farklı olduğunu belirten Pamir, özellikle araştırma alanında kurallar, değerlendirme ve derecelendirme sistemleri, sorunların tasnif edilmesi gibi konularda TYTP’nin etkin rol alabileceğini bildirdi. Pamir, ODTÜ bünyesinde geliştirilen Mimarlık Fakültesi Araştırma, Tasarım, Planlama ve Uygulama Merkezi’nin (MATPUM) platforma evsahipliği yapabileceğini ileten Pamir, bu merkezin Türkiye çapında yeniden yapılandırılacak karakol binaları ve Kızılay çadırlarının kapasite artırımı gibi çeşitli konularda çalışmalar yürüttüğünü sunduğu örneklerle anlattı.

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Müsteşarı Sabri Erbakan, dünya pazarında % 3’lük paya sahip olan Türkiye yapı sektörünün sürdürülebilirliği sadece pazarlama stratejisi olarak ele almaması gerektiğini söyledi. Erbakan ülkemizdeki yapı stokunun % 60’ının ruhsatsız olduğunu üzülerek ifade ederken, ülke olarak büyük kentsel dönüşüm projelerini hayata geçirmek gerekliliğinden bahsetti. İnşaat sektöründe ulusal seferberlik yaratarak çevresel etkilerin azaltılması, yaşam kalitesinin artırılması, binalarda enerji performansı kriterinin gerçekleştirilmesi, sertifikasyon ve ara elemanların yetiştirilmesi gibi konularda devletin özel sektörle işbirliğine hazır olduğunun altını çizerek, bakanlığın platforma desteğinin süreceğini belirtti.

Açılış konuşmalarının ardından söz alan ve TYTP koordinatörlüğünü üstlenen Mimarlar Odası Genel Sekreter Yardımcısı Tuğçe Selin Tağmat yaptığı sunumda TYTP inisiyatifi kapsamında bugüne kadar yapılan çalışmaları ve gelinen noktayı ayrıntılı bir şekilde aktardı. Şu ana kadar TYTP’nin kurulum sürecinde bir dizi geniş katılımlı toplantı ve bunun yanısıra çekirdek grup çalışma toplantısı yapıldı; Avrupa Yapı Teknoloji Platformu’nun (ECTP) düzenlediği konferans ve çalışma toplantılarına katılım sağlandı; platform için paylaşım ortamı yaratacak bir web sitesi açıldı (www.tytp.org.tr); yapı sektörü temsilcileriyle yapılan yüzyüze görüşmelerin yanında, sektörel dergilerde yayımlanan çeşitli yazılar yoluyla konuyla ilgili haberler ve gelişmeler mümkün olduğunca ortama yayılmaya çalışıldı. Ayrıca platformun altyapısının desteklenmesi amacıyla ODTÜ Mimarlık Bölümü’nde “Türk Yapı Sektörü'nün AB Ülkelerindeki Yapı Sektörleri ile Karşılaştırılması ve Avrupa Birliği Uyum Sürecinde, Sektörün Entegrasyonu ve AB Destek Programlarından Yararlanabilmesi için Model Geliştirilmesi” başlıklı bir proje başlatıldı.

TYTP hakkındaki bu bilgilendirme sunuşunu TÜBİTAK tarafından yapılan iki sunuş izledi. Yapılan ilk sunuşta, TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Dairesi Uzmanı Çilem Selin Akay ülkemizde kuruluş çalışmaları süren otomotiv, tekstil, elektrik-elektronik, denizcilik ve metal teknoloji platformlarında yaşanan süreçlerle ilgili bilgi verdi. Onun ardından TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi Gıda, Tarım, Balıkçılık ve Biyoteknoloji Ulusal İrtibat Noktası Didem Çelikkanat, AB çerçeve programları hakkında genel bilgilendirme yaparak, yapı sektörü için faydalı olabilecek çeşitli destek programlarını tanıttı.

Konferansta sunum yapmak üzere gelen yabancı konuklar arasında, Avrupa Yapı Teknoloji Platformu (ECTP) Destek Grubu Başkanı Jesus Rodriguez, Avrupa Komisyonu Araştırma Genel Müdürlüğü Uzmanı Christophe Lesniak ve Avrupa Mimarlar Konseyi (ACE) Baş Danışmanı Adrian Joyce bulunuyordu.

“Avrupa Yapı Teknoloji Platformu: Geleceğe Giden Yol” başlıklı sunuşunda Jesus Rodriguez ECTP’nin kuruluş amaçları, hedefleri, yönetim ve işleyiş yapısı hakkında bilgiler vererek, geleceğe yönelik vizyonunu aktardı. AB 7. Çerçeve Programı’nda yapı sektörüne ilişkin araştırma olanakları hakkında da kısa bilgiler veren Rodriguez, bu olanaklardan yararlanmak için ECTP’nin yanısıra kurulan işbirlikleri ve ulusal kaynaklar aracılığıyla ortak projeler yapılmasına yardımcı olan Eurekabuild gibi çeşitli programlardan da bahsetti.

“7. Çerçeve Programı’nda Yapı Sektörü İçin Kazanımlar ve Olanaklar” üzerine bir sunuş gerçekleştiren Christophe Lesniak, Avrupa Birliği’nin çeşitli sektörlerinde sanayi ağırlıklı araştırmayı teşvik etmek için teknoloji platformlarının öneminden bahsederek, 7. Çerçeve Programı’nda yapı sektörüyle ilgili başlıkları açıkladı ve Avrupa Komisyonu’nun yapı sektörü konusundaki pozisyonunu aktardı.

“Mimarlığın Araştırma Projelerine Etkisi” üzerine konuşan Adrian Joyce, yapı teknoloji platformunun teknolojik boyutunun yanı sıra sosyal ve kültürel boyutunu vurgulayarak, mimarlık mesleğinin yapı sektörüyle ilişkili araştırma projelerine bu anlamdaki olumlu katkılarından bahsetti. Joyce, Türkiye’deki yapı teknoloji platformu inisiyatifinde mimarların aktif rol almalarını önemli bulduğunu ifade etti.

Konferansın öğleden sonraki oturumu, TYTP’nin Türkiye yapı sektöründeki yerine ilişkin farklı bakış açıları sunmayı amaçlıyordu. Yapı-Endüstri Merkezi Koordinatörü Barış Onay platformun yapı sektörünün sanayi boyutuyla ilişkisini kurarken, ODTÜ Mimarlık Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Arzu Gönenç Sorguç yapı sektöründeki araştırmalara üniversitelerin yapabileceği katkıları anlattı. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Şube Müdürü Bülent Yalazı platforma paralel olarak yürüyen Yapı Araştırma Derneği’nin kurulması faaliyeti kapsamında yaptıkları girişimler hakkında bilgi sundu. Panelin sonunda TYTP Koordinatörü Tuğçe Selin Tağmat tarafından yapılan sunuşta, tüm panel konuşmacılarının oluşturdukları genel çerçeve üzerinden TYTP için bir yol haritası çizildi.

Panel oturumunda ön plana çıkan konular, platforma üye olmak isteyen firma, kurum ve kuruluşların bir an önce toplanarak platformun yönetim ve işleyiş yapısını oluşturmaları gerektiği; platformun Türkiye yapı sektöründe mevcut araştırma-geliştirme çalışmaları ve araştırılması gereken öncelikli konuları belirlemek üzere bir envanter çalışması yürütmesine ihtiyaç bulunduğu ve yapı sektöründe yer alan tüm tarafların görüşlerinin ve mevcut durum analizinin biraraya getirilerek yapı sektörü için bir stratejik araştırma gündemi hazırlanması gerektiği oldu. Ayrıca yapı teknoloji platformunun yasal bir yaptırım gücü olan bir dernek değil, daha çok tarafları biraraya getirmek ve fikir alışverişi sağlamak amacıyla kurulan bir platform olduğunun altı çizildi. Yapı sektörünün çeşitli alanlarında etkinlik gösterdiği halde, şu anda platformda temsil edilmeyen firma, kurum ve kuruluşlar platforma üye olmaya davet edildi. Konferans katılımcılarından hem konferans dosyasında hem de platformun web sayfasında yer alan TYTP başvuru ve bilgi formlarını kendi firma, kurum ve kuruluşları adına doldurmaları istendi. Bu formların yapılacak envanter çalışması için altlık sağlayacak bir ilk adım olarak görüldüğü ifade edildi.

Konferansın yapı sektörü temsilcilerinin biraraya gelmesi için önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Bundan sonraki ilk adım, TYTP’ye katılmak isteyen firmalar, kurumlar ve kuruluşların katılımıyla yapılacak operasyonel bir toplantı yapılarak platformun işleyişine dair kararların alınması, envanter ve stratejik araştırma gündemi konusundaki eylem planının belirlenmesi ve çalışma alanlarının netleştirilmesi olacak.

Tuğçe Selin Tağmat