18 Temmuz 2005

“HAYDARPAŞA-HAREM PROJESİ”NDE, İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI KADİR TOPBAŞ BİLE  ÖZEL YASAYLA “YETKİSİZ” KILINDI…

DÜNYA MİMARLARI, İSTANBUL’UN KADERİNİ DEĞİŞTİRECEK BİR PROJEDE “HÜKÜMETİ TEK YETKİLİ KILAN” YASANIN ÇAĞDIŞI OLDUĞU KARARINI ALDILAR.

BAŞBAKAN’DAN BEKLENTİMİZ; KONGREDEKİ KONUŞMASINI “ANIMSAYARAK” DÜNYA MİMARLARININ DA KARŞI ÇIKTIĞI YASAYI GERİ ÇEKMESİDİR…

KADİR TOPBAŞ’TAN BEKLENTİMİZ DE,   KENDİSİNİ ve İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MECLİSİ’Nİ DEVRE DIŞINA ÇIKARTAN YASAYA “İPTAL DAVASI” AÇMASIDIR.

PROJE HAKKINDA RESMİ BİLGİ İSTEYEN MİMARLAR ODASI’NA BAYINDIRLIK ve İSKAN BAKANLIĞI’NCA VERİLEN YANITTA; “YASA” ANIMSATILARAK AÇIKLAMA YAPILMIYOR…

PROJEYİ, AYNI ALANDAKİ TARİHİ YAPILARLA OLAN “KOMŞULUK” İLİŞKİLERİ AÇISINDAN İNCELEYEREK “RED” EDEN KORUMA KURULU KARARI, HÜKÜMETİ DE BAĞLAMAKTADIR…

Çünkü kendisi de bu projede yasal olarak “yetkisiz”dir…

Söz konusu özel yasa ile, Hükümet, bu projesi için başta Kadir Topbaş olmak üzere, yerel imar yetkilerine sahip ilgili tüm kişi ve kurumları “yetkisiz” kılmıştır.

Adına artık “Haydarpaşa Yasası” denilen ve 17 Eylül 2004 günü başka bir düzenlemeye TBMM’nde eklenen “geçiçi madde” ile (5234/geç.5.md.) yürürlüğe giren yasaya göre; bu alandaki tüm imar, ruhsat ve proje onay yetkileri Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na bağlanmıştır.

Üstelik, Bakanlık bu proje ve planları “ilan” bile etmeden, yani; “halk bilgilendirilmeden ve yasal itiraz olanakları kaldırılarak”  yürürlüğe sokabilecektir…

DÜNYA MİMARLARINDAN UYARI: Önceki hafta İstanbul’da gerçekleşen Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) Genel Kurulu’nda da 120 ülkeden delegasyon bu tutumu ve bu düzenlemeyi “oy birliği”yle eleştirerek, İstanbul’un sadece tarihsel ve doğal kimliğini değil, “kaderini” de etkileyecek “Haydarpaşa-Harem projesinin yasası” hakkında şu kararı almışlardır:

“Kentleri etkileyecek her türlü mimarlık ve şehircilik projeleri, demokratik, açık ve katılımcı yasalarla uygulanmalıdır…” (UIA-23.Genel Kurulu-İstanbul-10.07.2005)

BAŞBAKAN “SÖZ”ÜNÜ ANIMSAMALIDIR: Söz konusu Dünya Mimarlık Kongresi’nin açılışındaki konuşmasında; “Siyasileri yönlendirin; kendi adıma yanlışımı düzeltmekten gocunmam (…) bu kongreden çıkacak sonuçlara uymak bize onur verecektir…” (03.07.2005-İstanbul/Yedikule Zindanları) diyen Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın öncelikle bu kararı gözetmesi, sadece bizim değil, dünya mimarlarının da beklentisidir.

Başbakanlık, aynı konuşmayı anımsayarak, Haydarpaşa-Harem arasını “gizli proje alanı” yapan çağdışı ve “monarşik” yasayı geçersiz kılacak girişimde bulunmalıdır.

BELEDİYE “DAVA” AÇMALIDIR: Aynı kongredeki ev sahipliğimize “mimar” olarak da büyük destek veren sayın Kadir Topbaş’tan da asıl beklentimiz, kendisinin de yetkilerini yok eden ve böylece “İstanbul halkını yok sayan” bu diktacı anlayışın projesini, sadece “ricacı” konumuyla   desteklemek yerine,  aynı yasaya iptal davası açmasıdır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, imar yetkilerini yok eden bu yasaya dava açtığı taktirde, Mimarlar Odası da kendi hukuki girişimlerine ek olarak, kenti ve yerel demokrasiyi “birlikte” savunmak üzere aynı davada belediyenin yanında “müdahil” olacaktır.

BAKANLIK DA “YASA”YA SIĞINIYOR: Öte yandan, “Hükümetin Haydarpaşa-Harem planları” hakkında Bayındırlık ve iskan Bakanlığı’ndan 20.06.2005 tarih ve 1580 sayılı yazımızla isteğimiz “açıklayıcı bilgiler” karşılığında Bakanlıkça verilen 08.07.2005 tarih ve 6833 sayılı yanıt yazısında da “projenin gizliliği” sürdürülmektedir.

Söz konusu Bakanlık yanıtında, 17 Eylül 2004 tarihli yasayla “Bakanlığın yetkili” kılındığı tekrar anımsatılmakta ve bazı kamu kurumlarından “görüş alınmakta” olduğu belirtilerek proje hakkında hiçbir bilgiye yer verilmemektedir.

Mimarlar Odası, konuyu yasal yollardan izlemeyi sürdürecek ve bu yasaya dayalı olarak her hangi bir onay işleminin gerçekleşmesi durumunda projeye ve dayandığı yasal yetkilere karşı yargıya başvuracaktır.

KORUMA KURULU “RED”DETTİ: Projeyle birlikte kamuoyundan “saklanan” bir başka gelişmenin de “Koruma Kurulu’nca alınan red kararı” olduğu öğrenilmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca hazırlanan “Haydarpaşa-Harem Gar ve Liman Alanı İmar Planı Değişikliği”, bu bölgedeki tarihsel yapılara komşu alanları içerdiği için,  koruma yasası gereği İstanbul 3 Numaraları Koruma Kurulu’nun onayına sunulmuş, Kurul ise 04.05.2005 tarih ve 585 sayılı kararı ile “uygun görmemiş”tir.

Kurulun red kararındaki temel gerekçeler ise özetle “bölgeye öngörülen yoğunluklarda kentsel peyzaj, alt yapı dengeleri ve kültürel dokunun gözetilmediği” yönündedir.

İlgili yasalara göre, bu karara Hükümetin de uyması, Anayasal zorunluluktur.

SONUÇ:  Hükümetin Haydarpaşa-Harem arasında uygulamayı planladığı ve proje çalışmalarının sürmekte olduğu Dünya Ticaret Merkezi ve Kruvaziyer Liman tesisleri nedeniyle; sadece İstanbul değil,   demokratik hukuk devleti olma kimliğimiz de  “risk” altındadır.

Mimarlar Odası, kente ve demokrasiye duyarlı tüm kesimleri bu risk karşısında ortak davranmaya çağırmakta, başta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı sayın Kadir Topbaş olmak üzere İstanbul’u temsil eden tüm kişi ve kurumları da “ellerinden alınan haklarını” savunmaya davet etmektedir…

Kamuoyuna ve ilgililere saygılarımızla duyururuz,

Oktay EKİNCİ

Mimarlar Odası

Genel Başkanı

17 Eylül 2004 tarih ve 5234 sayılı BAZI KANUNLARDA VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN un HAYDARPAŞA MADDESİ… (RG-21.09.2004)

GEÇİCİ MADDE 5. - Mülkiyeti Hazineye ait İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, Selimiye ve İhsaniye mahallelerinde bulunan ve Haydarpaşa Limanı olarak kullanılan taşınmazları, üzerindeki muhdesatı ile birlikte ödenmiş sermayesine ilave edilmek üzere, Ulaştırma Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devretmeye Maliye Bakanı yetkilidir.

Bu taşınmaz mallarla ilgili olarak imar mevzuatındaki kısıtlamalar ile plân ve parselasyon işlemlerindeki askı, ilân ve itirazlara dair sürelere ilişkin hükümlere tâbi olmaksızın, her ölçekteki imar plânını yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye, re’sen onaylamaya ve her türlü ruhsatı vermeye Bayındırlık ve İskân Bakanlığı yetkilidir. Plân hazırlama ve onaylama işlemleri Bayındırlık ve İskân Bakanlığının uygun görülen birimince, ruhsat ve plân uygulama işlemleri ise Bayındırlık ve İskân Bakanlığı il teşkilatınca yerine getirilir. Kesinleşen plânlar ilgili belediyelere tebliğ edilir. Bu plânların uygulanması zorunludur.

Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye ve Ulaştırma Bakanlıkları, ikinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Bayındırlık ve İskân Bakanlığı yetkilidir.

TMMOB MİMARLAR ODASI MERKEZ YÖNETİM KURULU