19 Mayıs 2022

Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde 19 Mayıs 1919’da Samsun’da egemenliğin kayıtsız şartsız ulusun olduğu anlayışı ile başlatılan çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş mücadelesinin 103.yılında; Cumhuriyetin eğitim, bilim, kültür, sanat, kentleşme ve diğer pek çok alandaki birikim ve kazanımlarını ortadan kaldırmaya yönelik adımlar atılmakta; ülkemiz, uygarlık yolunda ilerleme hedefinden uzaklaştırılmaktadır.

Siyasi iktidarın görevde olduğu son yirmi yılda; kamusal ve toplumsal alanlarda oluşturulan siyasi hegemonya aracılığıyla; kamu idari yapısı ile kamusal hizmet alanları yeniden yapılandırılmış, temel insan hak ve özgürlükleri kısıtlanmıştır. Halkın iradesi olan yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden alınmış; anayasa değiştirilerek fiilen kurulan “Otokratik Rejim” ile birlikte uygarlığımızın ulaştığı düzey, hukuk ve demokrasi normları bakımından kabul edilemez koşullar yaratılmıştır. Olağanüstü hal kalıcı hale getirilerek yaşamın her alanında baskıcı ve otoriter uygulamalar yoluyla; toplumsal yaşamımızı, yaşam değerlerimizi ve mesleki uygulama alanlarımızı derinden etkileyen değişiklikler yürürlüğe sokulmuştur.

Yakın dönemde ise; kentlerimizde ve kırsal alanda yapılı ve doğal çevrede yaşanan tahribata, temel insan hak ve özgürlüklerine yapılan gerici müdahalelere karşı mücadele eden meslek örgütlerine, sivil toplum kuruluşlarına ve yükseköğretim kurumlarına ve toplumsal muhalefete uygulanan baskı ve şiddet uygulamaları yeni boyutlar kazanmıştır.

Toplumsal ilerlemenin ve gelişmenin öncüleri olmakla yükümlü olan üniversitelerin demokratik ve özgürlükçü yapılarına müdahale edilerek sosyal ve kültürel öğrenci etkinlikleri yasaklanmış; bu kurumlarda mesleki ve bilimsel çalışma yapan akademisyenler istifaya zorlama, görevden uzaklaştırma, ihraç ve gözaltı gibi yöntemlerle baskı altına alınmıştır.

Gezi Parkı ile başlayan; eşitlik, insan hakları, demokrasi, insancıl ve onurlu bir yaşam hakkı talepleriyle büyüyen mücadele siyasi iktidar tarafından yeniden hedef alınmıştır. Hukuksuz ve dayanaktan yoksun bir şekilde açılan davalarda evrensel hukuk normlarına ve yerleşik yargı usullerine aykırı biçimde verilen beraat kararları bozulmuş; Gezi Parkında imar planlarına ve yargı kararlarına aykırı olarak başlatılan inşaat çalışmalarına karşı çıkan meslek odalarının temsilcileri hapis cezası verilerek tutuklanmıştır.

Kentler ve kırsal alanlar, doğal, tarihi ve kültürel miras; taşıdıkları doğal ve kültürel değerlerle birlikte hızla, yıkımın ve plansız yatırımların şantiyesi haline gelmiştir. Cumhuriyet devrimi ve genç Türkiye’nin modernleşme sürecinin simgesi olan mimarlık mirası; Atatürk Orman Çiftliği, Atatürk Havalimanı gibi çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin de yansıması olan yapılar yıkılarak yok edilmek istenmektedir.

Demokrasinin bütün kurumlarının işlevsizleştirildiği, hukukun göz ardı edildiği, yargı bağımsızlığının ve tarafsızlığın ortadan kaldırıldığı, Cumhuriyet devrimleri ve değerli kazanımlarının, özgün mimarlık mirası ve bellek değerlerinin, uygarlık birikimlerimizle birlikte yok edildiği bu dönemde; uygar bir gelecek için laik demokratik parlamenter sistemin bütün kurum ve kurallarıyla yeniden işler hale getirilmesinin; bağımsız, eşitlikçi ve özgürlükçü Cumhuriyet mücadelesinin yükseltilmesinin tarihsel sorumluluğumuz olduğunun bilincindeyiz.

Bu vesile ile kurulan “otokratik ve karanlık rejimin” sürdürülemeyeceğini; bütün kurum ve kurallarıyla işleyen tam ve eksiksiz “demokrasi ve adalet” taleplerimizin takipçisi olacağımızı; doğal ve kültürel değerlerimize sahip çıkmakta kararlı olduğumuzu; sağlıklı ve güvenli yaşam çevrelerinin oluşturulması için çaba göstermeye devam edeceğimizi bir kez daha vurguluyoruz.

Mimarlar Odası olarak; Cumhuriyet devriminin ve aydınlanma sürecinin durdurulamayacağı, tarihsel, bilimsel, kültürel gelişimin geriye döndürülemeyeceği bilinci ve umuduyla; meslektaşlarımızın ve bütün yurttaşlarımızın “19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı”nı kutluyoruz.

TMMOB MİMARLAR ODASI