31 Ekim 2006

Avrupa Birliği, ABD ve Japonya karşısında rekabet edebilirliğini arttırmak ve bir dünya lideri olabilmek amacıyla, Mart 2000’de gerçekleştirdiği Lizbon Zirvesi’nde belirlediği stratejide “2010 yılında dünyanın bilgiye dayalı en dinamik ve rekabet gücü en yüksek ekonomisi haline gelmeyi” hedefliyor. Bu kapsamda, Mart 2002’de gerçekleştirilen Barselona Zirvesi’nde, Avrupa’nın araştırma geliştirme (Ar-Ge) performansının geliştirilmesi gereği vurgulanarak, GSYİH’den araştırmaya ayrılan miktarın %3’e çıkarılması, bu oranın üçte ikisinin özel sektör tarafından sağlanması hedefi belirlendi.

Avrupa Birliği'nin, araştırma ve teknoloji geliştirme kapasitesini artırmak, bu yolla sosyal ve ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla yürüttüğü, ilki 1984 yılında yürürlüğe giren Çerçeve Programlar, diğer bir çok topluluk programı gibi amaçları ve bütçesiyle belli bir dönem için tasarlanmış çok yıllık programlardır. Söz konusu programlar, şu ana kadar 4-5 yıllık dönemlerde yürütüldü.

AB’nin araştırma ve teknoloji geliştirme alanında yürüttüğü başlıca program olan Çerçeve

Programlar’ın Aralık 2002’de başlayan altıncısı (6.ÇP) bu hedefe katkıda bulunacak şekilde tasarlandı. 2006 yılı sonunda bitecek olan 6.ÇP’nin yerine başlayacak ve 2007-2013 döneminde yürürlükte olacak 7. Çerçeve Program (7.ÇP) ise Avrupa’yı bu hedefe bir adım daha yaklaştırmak amacıyla şekillendirildi. Bugün gelinen noktada özel sektörün üçte ikilik katkısı henüz gerçekleştirilememiş durumda. Bu noktadan hareketle 7.ÇP’nin en önemli yeniliklerinden biri, sanayinin Çerçeve Programlar’a katılımını arttırmak için oluşturulan “Avrupa Teknoloji Platformları”dır (European Technology Platforms-ETPs).

Avrupa Teknoloji Platformları, sanayinin liderliğinde seçilen teknoloji alanında ilgili tüm tarafların (özel sektör, kamu ve düzenleyici kuruluşlar, araştırmacılar, finans kuruluşları ve sivil toplum temsilcileri, tüketiciler ve kullanıcılar) ortak bir teknolojik vizyon oluşturmak amacı ile biraraya getirilmesi, bu vizyonun hayata geçirilebilmesi için gerekli teknolojik gelişimin sağlanması amacıyla bir “Stratejik Araştırma Gündemi” (Strategic Research Agenda-SRA) oluşturulması ve AB Çerçeve Programları projeleri aracılığıyla belirlenen bu gündemin gerçekleştirilmesine odaklanan platformlardır.

Teknoloji platformlarının amacı, Avrupa’nın araştırma ve teknoloji kapasitesinin hızla gelişmesine yardımcı olmak olarak ifade ediliyor. Yeni kurulacak bir teknoloji platformunun var olan ulusal veya bölgesel platformları biraraya getirmesi ve bu oluşumların geçmiş tecrübelerinden yararlanarak sektör bazında Avrupa Araştırma Alanı’na şekil vermeye yardımcı olması amaçlanıyor. Bu kapsamda, orta ve uzun vadeli bir Stratejik Araştırma Gündemi’nin ortaya konması ve bu planın uygulanabilmesi için gerekli olan etkin kamu-özel sektör ortaklığının kurulması gerekiyor.

Tüm yukarıda bahsettiğimiz bilgiler, Avrupa Komisyonu’nun Çerçeve Programlar Genel Direktörlüğü tarafından hazırlanan “Yapı Teknoloji Platformları’nın İkinci İlerleme Raporu”nun TÜBİTAK tarafından Türkçe’ye çevrilmiş versiyonunda ayrıntılı bir şekilde yer alıyor.

Avrupa Komisyonu’nun Bilim ve Araştırma’dan sorumlu Komiseri Janez Potocnik’in Türkiye ziyareti kapsamında, 7 Eylül 2006 tarihinde Ankara’da TÜBİTAK ve TOBB ev sahipliğinde TÜBİTAK Feza Gürsey Konferans Salonunda Avrupa Teknoloji Platformlarına ilişkin bir konferans düzenlendi. Konferansta, “Gıda Teknolojileri”, “Geleceğin Üretim Teknolojileri”, “Tekstil ve Giyim Teknolojileri”, “Hidrojen ve Yakıt Teknolojileri”, “Hareketli ve Kablosuz İletişim Teknolojileri” konusunda oluşturulmuş platformların yanısıra, “Yapı Teknolojileri Platformu” konusunda da sunuşlar yapıldı. Sunuşu gerçekleştirilen bu platformların yanısıra, “Nanoelektronik”, “Tıbbi Uygulamalarda Nanoteknolojiler”, “Su Sağlama Sistemleri ve Tesisat”, “Sürdürülebilir Kimya”, “Fotovoltaikler” “Küresel Hayvan Sağlığı”, “Ulaşım ve Taşıma”, “Raylı Taşımacılık”, “Ormana Dayalı Sektörler”, “Endüstriyel Güvenlik” ve “Yenilikçi İlaçlar” gibi birçok farklı platform olduğunu da biliyoruz. Yapılan toplantı, Türkiye’de farklı sektörden katılımcıların konuyu bütünlük içinde algılamasına yardımcı olarak, bu tür platformlara ülkemizden de katılımda bulunulmasını destekledi.

Konferansta yapılan sunuşlar ve Avrupa Teknoloji Platformları Durum Raporu’na TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi’nin web sayfasından ulaşılabiliyor:

traccess.tubitak.gov.tr/etp