Bülend Tuna
Mimarlar Odası, Genel Başkan Yardımcısı

Geçtiğimiz dönemlerde 1. ve 2.'si düzenlenen Mimarlık ve Eğitim Kurultayı'nın üçüncüsünü gerçekleştirmek için çalışmalara başlamış bulunuyoruz.

2001 yılında yapılan 1. Kurultay'da mimarlık ve eğitimi ile ilgili sorunların tanımlanması yapılmış, "Nasıl Bir Gelecek, Nasıl Bir Mimarlık?" başlığı altında çözümler ve çıkış yolları doğrultusunda öneriler değerlendirilmiştir. "Mimarın Formasyonu Nedir, Ne Olmalıdır?" sorusuna cevap bulmak için toplanan 2. Kurultay'ın hazırlık aşaması ise, 2 yıl boyunca 5 ana atölye çerçevesinde sürdürülmüş, bu atölyelerde ele alınan her konu tutanağa geçirilmiş ve bu tutanaklar mimarlık kamuoyunun incelenmesine sunulmuştur. 2003 yılının Aralık ayındaki Kurultay'a kadar toplam 16 atölye toplantısı, 7 Danışma ve Düzenleme Kurulu toplantısı, 2 panel ve 1 öğrenci forumu düzenlenmiştir. Kurultay'ın 3 gün süren etkinliğine ise 65 öğretim görevlisi, 130 mimar ve 84 öğrenci kayıt yaptırmış; 8'i Bölüm Başkanı olmak üzere 15 mimarlık okulundan temsilciler katılmıştır.

Çalışmalar sırasında üretilen raporlar ve yapılan tartışmalar, gerek Mimarlar Odası'nda, gerekse diğer platformlarda yol gösterici olmuş ve politika oluşturulmasında temel metinler olarak değerlendirilmiştir. Örneğin 2. Kurultay'ın çalışma atölyelerinden birisi olan "Sürekli Mesleki Gelişim Atölyesi" çalışmalarını olgunlaştırarak Mimarlar Odası Genel Kurulu'na bir yönetmelik taslağı sunmuş ve bu yönetmelik 16-17 Nisan 2004 tarihinde Genel Kurul'da kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Bu gelişmenin sonucunda Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi oluşturulmuştur. Bu merkezin Yönetim Kurulu ve Bilim Danışma Kurulu vardır ve çalışmalarına başlamıştır.

2005 yılının Aralık ayında İTÜ'de toplanması planlanan 3. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı'nda ise
küreselleşme sürecinde mesleğimizin ve eğitimimizin yeniden yapılanması, bu yapılanmanın gerektirdiğini kurumsallaşma sorunları doğal olarak ağırlıklı bir yer tutacaktır. Diğer iki Kurultay'dan farklı olarak yapılacak çalışmaların uygulama ağırlıklı olarak geliştirilmesi asıl hedefimizdir. "Mimarlık ve Eğitiminde Yeni Yapılanmalar" başlığıyla çalışmalarını sürdürecek olan 3. Kurultay'ın temel çalışma konularını ve Kurultay kapsamında yapılması düşünülen diğer çalışmaları şöyle sıralayabiliriz:

Mimarlık Lisans ve Lisansüstü Eğitimi Çalışma Grubu

Özellikle AB sekreterliğince yürütülen "Mesleki Yeterliliklerin Düzenlenmesi ve Tanınması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı" çalışmaları bilindiği gibi hem Odamızda hem de üniversitelerde yoğun bir şekilde tartışılmakta ve bu çalışmalar sırasında üretilen ve tartışılan raporlar peş peşe elimize ulaşmaktadır. Mimarlık eğitiminin süresi ve niteliği konusu başta olmak üzere, birbirinden oldukça farklı yaklaşımlar içeren bu raporlar da göstermektedir ki ülkemizdeki mimarlık eğitimi üzerine birbirimizin görüşlerini izleme ve değerlendirme ihtiyacı sürmektedir. Süreçte ele alınanlar bu atölyemizin konusunu oluşturmaktadır. Bunları sıralarsak;

- Mimarlık eğitiminin süresi ve niteliği / kredi transfer sistemi
- Öğrenci ve öğretim üyesi uluslararası değişim programı
- Vakıf üniversiteleri ve yeni üniversiteler
- Lisansüstü eğitiminde yeniden yapılanma / Mimarlık eğitiminde uzmanlaşma

Bu konuları ve bunlara ilave edilecek benzeri konuları birlikte ya da ayrı ayrı ele alarak tartışabilir ve ortak bir rapor oluşturmaya çalışabiliriz. Yukarıda belirtilen çerçeve içerisinde alt çalışma grupları oluşturulması ve bu grupların hazırlayacakları taslak metinlerin herkesçe tartışılması bir yöntem olarak benimsenebilir. Çalışma grubunun olgunlaştıracağı metinlerin tüm mimarlık okullarına iletilmesi ve katkılarının istenmesi hedeflenebilir. İstanbul dışında, örneğin Ankara'da ve İzmir'de bu kapsamda çalışma toplantılarının düzenlenebileceği ve oradaki meslektaşlarımızın katkılarının dolaysız olarak alınabilmesi de gündemdedir.

Akreditasyon Çalışma Grubu

Mimarlık okullarının eşkredilendirilmesi konusunda yapılacak çalışmalar aciliyetini korumaktadır. Geçtiğimiz dönemlerde tartışarak olgunlaştırdığımız önerilerin bu dönem hayata geçirilmesi gerekmektedir. Kurumlar arası evrensel eşdeğerlik, tanıma ve akran olma bağlamında, ülke gerçeklerine uygun, evrensel kriterlerle örtüşen bir ulusal akreditasyon sisteminin oluşturulması hedeflenmektedir. Bu çalışma grubumuz ilgili kurum ve kişilerle temasa geçerek kendi kurumlaşması ile ilgili önerileri geliştirmek ve hayata geçirmek üzerine programını oluşturacaktır. Dönem içerisinde gelişmeleri izlemek ve sonuçta yapılanları değerlendirmek Kurultay'ın gündeminde olacaktır.

Staj ve Meslek Pratiği Eşgüdüm Kurulu Çalışma Grubu

Eğitim sürecindeki stajın ve mezuniyetten sonra yapılacak olan meslek pratiği sorunlarını ele alacak bir çalışma grubumuzdur. Mezuniyet sonrası meslek pratiği zorunluluğu yasa hükmü haline gelmektedir. Oda'ya kabul öncesi yaşanacak bu dönemin düzenlenmesi ve eğitim sırasındaki stajla birlikte ele alınmasının gerekli olduğunu görüyoruz. Bu alanda çok kapsamlı düzenlemeler gerekmekte, bunlarla ilgili öneri geliştirilmesi ve kurumlaşmaya gidilmesi hedeflenmektedir.

Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi

Meslek yaşamı süresince alınması gerekli kesintisiz ve sürdürülebilir bir meslek içi eğitimin kurumsallaşabilmesi, ülke ölçeğinde yaygınlaşabilmesi, Mimarlar Odası bünyesinde tutulan üye sicillerine temel teşkil edecek kredi sisteminin geliştirilmesi, meslektaşlarımızın alabilecekleri bu kapsamdaki eğitim seçeneklerinin araştırılması ve yaygınlaştırılması SMGM'nin görevleri arasındadır. SMGM kurumsallaşma çalışmalarını sürdürmektedir ve Kurultay sürecinde bunların tartışılmasını ve geliştirilmesini örgütleyecektir.

AB ve GATS Sürecinde Meslek Uygulaması Çalışma Grubu

Özellikle AB Sekreterliğince yürütülen "Mesleki Yeterliliklerin Düzenlenmesi ve Tanınması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı"nın ve 2005 yılında yürürlüğe girecek GATS antlaşmalarının meslek ortamımıza getireceği sorunların irdelenmesi ve yapılacaklar hususunda meslek ortamımızın uyarılması ve hazırlanması gerekmektedir. Bir süredir yakından izlediğimiz UIA ve ACE bünyesindeki meslek pratiği çalışma gruplarının raporlarının, yaptıkları tartışmalar ve geliştirdikleri önerilerin Türkiye ortamına aktarılması ve incelenmesi bu atölyemizin konusudur.

Mimarlık ve Eğitim Kurultayı'nın 5 ana atölyesinden ayrı olarak konumuzla ilişkili diğer çalışma alanları şunlardır:

Mimarlıkta Uzmanlaşmanın Meslek Uygulaması ve Eğitim Açısından Değerlendirilmesi Çalışma Grubu

Meslek ortamımızda çok sık karşılaşılan yetki / ihtisas ayrımı sorunları ve bunların mimarlık eğitimiyle olan ilişkisi Kurultay'ın ele almayı düşündüğü bir tartışma konusudur. Bu alanda dünya örneklerinden de hareketle bir tartışmanın örgütlenmesi ve sonucunda değişik raporların üretilerek mimarlık ortamına sunulması hedeflenmektedir.

Ulusal Mimarlık Politikası Çalışma Grubu

Pek çok örneğini gördüğümüz, ancak henüz ülkemizde henüz hazırlanmamış olan "Ulusal Mimarlık Politikası" metninin oluşturulması hedeflenmektedir. Elimizde, çevirileri de yapılmış, değişik ülkelerin ulusal mimarlık politikaları mevcuttur. Bu metinlerin konuya yaklaşım yöntemlerinden de hareketle kendi özgün ulusal mimarlık metnimizin bir taslak olarak hazırlanması ve mimarlık kamuoyunun tartışmasına sunulması hedeflenmektedir.

Meslek Hukuku Çalışma Grubu

Meslek ortamımızın düzenlenmesine yönelik hukuki eksiklikleri gidermek, mimarlığın ayrıca bir yasa çerçevesinde ele alındığı bir metnin geliştirilmesi ve ilgili mercilere sunulması hedeflenmektedir. 1998 yılında Mimarlar Odası Genel Kurulu'nda kabul edilen "Mimarlığın Korunması ve Geliştirilmesi İçin Uyulacak Kurallar ve Buna Yönelik İlgili Yasalarda
Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Taslağı"nın gelişmeler çerçevesinde yeniden değerlendirilmesi ve olgunlaştırılan metnin başta TBMM olmak üzere ilgili mercilere, mimarlık kamuoyuna gönderilmesi ve yasa olarak kabul edilmesinin sağlanması doğrultusunda çalışma yürütülmesi hedeflenmektedir.